Het is april 2022. Deze maand ontvangen de vijf leden de laatste schenking. En wat dan daarna? Rondom de praktijk van Collectief Kapitaal leven zorgen dat we mensen ‘maar’ voor even ‘uit de ellende trekken’ en dat ze het daarna weer zelf moeten uitzoeken. De zorgen en angst rondom het stoppen van de schenking, hebben we besproken met de leden die schenkingen hebben ontvangen. Daarover zeggen zij het volgende:

“Ik was aan het begin bang om in een gat te vallen, maar na verloop van tijd dacht ik ook: ik kan dit wel. Ik kon vooruit denken: ik had rust in mijn hoofd. Voordat we begonnen was het altijd chaos in mijn hoofd. Ik was altijd aan het overleven. Op een gegeven moment had ik gewoon vertrouwen. Ik had ook niet echt gespaard, maar ik redde het weer. Er bleef geld op mijn rekening staan. Ik liep niet meer achter de feiten aan: ik kon ineens vooruit kijken. Ik ben daarna deze vaardigheid ook gaan ontwikkelen. Als je altijd in de min staat, moet je een nulpunt krijgen, zodat je weer kunt bouwen. Anders blijf je maar doorgaan, en dan begin je weer van voor af aan.”‍

‍

‍Vaste grond

Het nulpunt waar deze persoon het over heeft, is de pas op de plaats die zij nodig had om vaste grond onder haar voeten te voelen. Om vanuit daar vooruit te kunnen kijken. Ook een ander lid sprak over de initiële angst die zij ervoer bij het vooruitzicht van de laatste maand: 

“de eerste maanden was het: wat is acht maanden? Het begint pas. In de een na laatste maand denk je: wat ga ik nu doen? Hoe gaat het weer weg? Dan krijg je een soort angst. De eerste maanden voelde ik me zo anders. De laatste maanden waren wel echt eng.”

Gelukkig is ook voor deze deelnemer achteraf de situatie niet zo angstaanjagend geweest als zij vreesde:

"Het heeft mijn leven echt veranderd. Ik heb mijn schulden afbetaald. Ik heb niet kunnen sparen, dus ik heb er de eerste maanden van kunnen leven. Ik heb mijn kinderen kunnen verwennen, dat heeft me echt goed geholpen. Ik wil natuurlijk dat niveau blijven houden. Dus ik heb nu ook een betere baan gezocht, ik doe beter mijn best. Ik hoef niet rijk te zijn, maar een beetje beter leven is heel fijn."

‍

Zelfvertrouwen is onbetaalbaar

Hoewel de tijdelijkheid van de gift van Collectief Kapitaal een vraagstuk is en blijft, is er volgens een ander lid ook wat voor te zeggen:

“Het [de schenking] moet niet jaren doorgaan, want dan gaat het zelfvertrouwen niet omhoog, dan blijf je ongelijkwaardig. Ik had gewoon een break nodig”.

Wat vooral opvalt aan de gesprekken die we voerden, is dat mensen zo’n grote stap hebben gemaakt in hun (zelf)vertrouwen. Een lid geeft aan dat het persoonlijke, kwetsbare aspect en het actief bouwen aan een relatie met haar reisgenoot, ook op lange termijn heeft bijgedragen aan het gevoel van vertrouwen, ook in anderen:

“Jullie waren persoonlijk. ik hoefde niet steeds een ander te spreken. Nu heb ik het gevoel gehad: er is echt naar me geluisterd. Je hebt het [geld] echt van mensen in plaats van iets anders.”

Ten slotte vroegen we dit lid ook naar haar blik op de wereld, het vertrouwen dat zij heeft gekregen in anderen, op basis van deze ervaringen. Daarover zegt zij het volgende:

Ik heb meer vertrouwen om me open te stellen. Ook aan andere mensen. Bij  mijn reisgenoot ging niet om zes uur het licht uit. Ik geloof nu meer dat mensen echt willen helpen.

Dit gevoel wordt ook door een andere deelnemer verwoord:

“Ik geloof nu wel dat niet iedereen slecht is. Sommige mensen willen wel naar je luisteren. Ik had vroeger het gevoel van: iedereen is slecht. Maar er zijn mensen die om je geven.”

Ten slotte is het belangrijk om hier ook op te merken dat vertrouwen twee richtingsverkeer is. Waren wij als Collectief wel betrouwbaar?

Hoe je het ook wendt of keert, “ja” zeggen tegen een aanbod van een bepaald geldbedrag in de maand, niet wetende waar dat aanbod precies vandaan komt en hoe je je ertoe gaat verhouden, vergt een leap of faith. En dat is niet zo maar iets.

De leden spraken dan ook over het wantrouwen of de verwarring die zij in het begin hebben gevoeld:

“Het was echt een mindfuck eerst: waarom zouden ze dit doen, wat zit erachter? Maar er is echt een genuine gevoel van mensen willen helpen. Ik heb dat zelf ook in mij. Waarom zou ik denken dat anderen dat dan niet willen? Het wantrouwen naar andere mensen, wat ik denk dat heel veel mensen hebben, is eigenlijk apart. Het was een soort spiegel: ik wil natuurlijk ook mensen helpen!”

De gesprekken die we onderling hebben gevoerd, die vriendschappen die zijn ontstaan: ze bleken even belangrijk als de schenking. Want juist in die contacten groeiden gevoelens van (zelf)vertrouwen en waardigheid. Op basis van deze eerste pilot in Amsterdam, zijn we ons als Collectief Kapitaal veel steviger gaan ontwikkelen op het gemeenschapsniveau. 

De kennis en kunde die we in de pilot 2021-2022 hebben opgedaan, werken nog steeds door. Met het oog op kennisdeling blijven we onze inzichten in essays en wetenschappelijke rapportages vastleggen (nieuwe publicatie verwacht in najaar 2024).

‍