Het is juli 2022. De crowdfundingscampagnes in Amsterdam en Rotterdam zijn in de lucht. Met het uitkomen van de podcast van Shasha hebben honderden nieuwe mensen zich aan Collectief Kapitaal verbonden. En we verwachten dat meer mensen zich gaan aansluiten de komende weken. Kortom: we zijn flink aan het groeien. We nemen de tijd en de ruimte om de effecten van de schaalvergroting te bespreken. Welke risico’s lopen we?
Hoe kunnen we deze groeiende aantallen goed ‘borgen’ binnen onze lokale cirkels van het collectief? Waar zitten kwetsbaarheden in de bedrijfsmatige kant van Collectief Kapitaal? We hebben eerder een zeer uitgebreide fiscale en juridische research gedaan. Maar er is nu een grote noodzaak voor een expliciete goedkeuring van de Belastingdienst op twee punten uit de praktijk van Collectief Kapitaal.
1. De vrijstelling van schenkbelasting over de betalingen van €1000,- per maand gedurende 12 maanden aan mensen die op of onder bestaansminimum leven;
2. De beoordeling dat er zuiver sprake is van een schenking en dat deze schenking niet als inkomen voor de inkomstenbelasting beoordeeld kan worden.
In december 2022 ontvangen wij het bericht dat de Belastingdienst onze giften niet als schenkingen ziet, maar als ‘resultaat uit overige werkzaamheden’. Daarmee is het bedrag belastbaar voor de Inkomstenbelasting. De redenering is dat de mensen die de schenking ontvangen ook meedoen aan een onderzoek. En dat de schenking een beloning is voor die deelname en daardoor een inkomen wordt.
Deze conclusie klopt niet. Een gevoel van verslagenheid maakt al snel plaats voor strijdbaarheid. Tussen januari en maart 2023 hebben we alles in dienst gesteld om dit besluit van tafel te krijgen. We lichten drie belangrijke gebeurtenissen in dit proces uit.
Brief belastingdienst
We schrijven in samenwerking met een fiscalist én leden en partners uit de diverse steden een uitgebreide brief. Hierin weerleggen we de toepassing van wet- en regelgeving op basis van een onjuist en onvolledig beeld van de praktijk van Collectief Kapitaal. Ook leggen we hierin dwarsverbanden tussen denkbeelden die vanzelfsprekend zijn in onze samenleving en die ook terug te lezen zijn in de analyse van de Belastingdienst. Waar wij een andere opvatting over hebben. Zoals: voor wat hoort wat. We hebben opnieuw uitgelegd dat er gedeeld kan worden zonder tegenprestatie en dat we werken op basis van vertrouwen en waardigheid bijvoorbeeld. En we verzochten opnieuw tot een gesprek.
Kamervragen
We voeren gesprekken met diverse leden uit de Tweede Kamer. Het resultaat daarvan is dat er Kamervragen worden gesteld over ons initiatief.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/03/21/bijlage-beantwoording-kamervragen-over-de-uitzending-van-tegenlicht
Tegenlicht
We werken mee aan een Tegenlicht uitzending over ‘Kloofdichters’. In deze aflevering komen verschillende mensen aan het woord. Mensen die ofwel vanuit een theoretisch perspectief (en aan de hand van data bijvoorbeeld) de kloof aantonen tussen ‘hoopvollen en hooplozen’ maar ook mensen die dagelijks werken ‘in’ die kloof en proberen deze te verkleinen.
Hoewel het een narratief is dat niet volledig aansluit bij Collectief Kapitaal, zijn we wel zeer dankbaar voor de uitzending. Veel mensen keken naar Tegenlicht. De uitzending heeft ook een belangrijke rol gespeeld in onze communicatie rondom het besluit van de Belastingdienst en onze wens dit besluit te herzien.
Uiteindelijk heeft de Belastingdienst contact met ons gezocht om het gesprek opnieuw te openen. In een 2,5 uur durend interview zijn we langs alle facetten van Collectief Kapitaal gelopen. Ook in dit gesprek komen duidelijk de aannames en vooroordelen naar boven. Het is bijzonder om te zien hoe onze gesprekspartners daar in dit gesprek ook zelf op reflecteren. We voelen dat we serieus worden genomen. Uiteindelijk volgt in maart 2023 een verlossend bericht. De Belastingdienst herziet haar standpunt. We krijgen op alle punten gelijk wat betekent dat we geen schenkbelasting hoeven af te dragen en dat onze gift niet onder de Wet Inkomstenbelasting valt. Het is ook in de ogen van de Belastingdienst een echte gift.